Nghệ thuật chụp chậm

Nhiếp ảnh vốn được dùng để ghi lại một khoảnh khắc. Tuy nhiên, khoảnh khắc không chỉ xảy ra trong một chớp mắt, mà có thể là một khoảng thời gian tương đối dài. Tốc độ cửa trập sẽ đóng vai trò nhân tố chính ghi lại quãng thời gian của khoảnh khắc đó. Cuộc tranh luận thời gian cửa trập bao lâu thì được coi là ngắn và bao lâu thì được coi là dài dường như cũng khó có hồi kết. Tuy nhiên nếu dựa vào một tiêu chí cụ thể, như tốc độ bắt hình của não và mắt người, thì người ta cung có thể hình dung được thời gian cửa trập là dài hay ngắn.

Thông thường não và mắt người kết hợp để nhìn nhận thế giới như những hình ảnh chuyển động không ngừng, chuyển động này bản chất chính là một loạt các hình ảnh tĩnh chuyển động liên tục với một tốc độ nhất định, tương tự như kiểu quay video. Tốc độ ghi nhận hình ảnh của chúng ta cũng nằm trong khoảng 50Hz, tương ứng tốc độ khoảng 1/50 giây (50 hình/giây). Một người chụp ảnh bình thường có thể cầm tay chụp mà không bị rung tối thiểu ở tốc độ 1/30 giây, vì thế, có thể coi tốc độ 1/15 giây đã bắt đầu được coi là tốc độ chậm (tay người không thể cầm chắc). Bắt đầu từ khái niệm này trong nhiếp ảnh, đôi khi chúng ta sẽ cảm thấy ngạc nhiên về những chuyển động nhiếp ảnh ghi lại ở tốc độ này.

Dưới đây là các bức ảnh chụp bởi nhiếp ảnh gia Karl Taylor trong cuộc đời nhiếp ảnh của ông.

Trôi sông (Driftwood): 0,8 giây.

Một trong những kiểu chụp chậm kinh điển là phong cảnh hoặc biển, những thể loại bạn có thể làm mờ một số chuyển động nhỏ như dòng chảy, con nước… để tạo hiệu ứng đặc biệt cho ảnh. Thời gian phơi sáng lâu hay chậm là tùy thuộc cảnh vật và ý tưởng mỗi người. Chẳng hạn, nếu để phơi sáng cỡ 20 đến 30 giây, toàn bộ mặt nước biển có thể mờ ảo như sương mù, hay nếu đẩy lên khoảng một phần tư tới 6 giây, những con sóng sẽ bị xóa mờ trong khi các vùng nước khác vẫn còn giữ chi tiết của mặt nước… Nên sử dụng kính lọc ND để dễ dàng chụp chậm kể cả trong điều kiện nhiều ánh sáng.

Chạng vạng: 90 giây.

Kim tự tháp điện Louvre, Paris: 30 giây.

Không chỉ có ảnh phong cảnh mới có thể chụp chậm. Đôi khi chụp chậm còn được thực hiện với các cảnh quá nhiều người. Với thời gian khoảng một phút hoặc hơn, gần như đám đông sẽ biến mất hoặc chỉ là những cái bóng mờ ảo thoảng qua. Để chụp chậm hiệu quả ngay cả khi trời nắng giữa trưa, đôi khi bạn sẽ phải dùng tới 3 kính lọc ND, để ISO ở mức thấp nhất và độ mở khép nhỏ nhất.

Dòng xe dưới chân tháp Eiffel: 32 giây.

Ánh sáng trên tháp Eiffel: 2 giây.

Chụp chậm đặc biệt hiệu quả khi chụp về đêm. Không cần kính lọc, với chân máy và thời gian khoảng 20-30 giây, bạn có thể làm cả thành phố về đêm như sống dậy với những vệt đèn xe, những tượng đài, toàn nhà nhìn mắt thường tối đen bỗng trở nên sáng rực. Nếu thời gian quá 30 giây, có thể chuyển sang chế độ B (Bulb). Ở chế độ này, thời gian lâu bao nhiêu do bạn quyết định, cửa trập chỉ đóng lại khi bạn nhả tay bấm, tổn thất là nó sẽ ngốn khá nhiều pin, vì thế chỉ chụp khi pin còn đầy.

Ống góc rộng, cầm tay, thời gian 1/10 giây.

Ống góc rộng, cầm tay, thời gian 1/15 giây, dùng kính lọc ND và bồi đèn.

Tất nhiên khi chụp chậm, bạn phải dựa vào chân máy. Tuy nhiên nếu quen tay và chụp với ống góc rộng, cũng có thể cầm tay và chụp xuống tới 1/10 giây mà ảnh vẫn chấp nhận được. Để làm được điều này, hãy luyện tập đứng choãi chân cho chắc, nín thở khi bấm. Nếu tìm được một điểm tựa, bạn có thể dựa vào đó cũng cải thiện được độ chắc chắn phần nào.

Đối với ống kính tele, việc chụp chậm bằng tay rất khó, nhưng với ống góc rộng thì lại tỏ ra khá thích hợp, bởi lẽ ngoài việc lý thuyết tỷ lệ thuận giữa tiêu cự và tốc độ, đối tượng ở xa trong ống góc rộng không bị phóng đại nên gần như sẽ không bị rung, trong khi đối tượng ở gần hơn sẽ hơi nhòe hơn. Nếu chọn được bố cục hợp lý, ảnh chụp chậm với ống góc rộng có thể sẽ trở thành những bức ảnh tuyệt vời.

Toàn cảnh Paris: 30 giây.

Chụp chậm vốn là một kỹ thuật vô cùng đơn giản và dễ thực hiện. Chỉ việc chuyển về chế độ chỉnh tay, hoặc kể cả có không quen chỉnh tay, chuyển về chế độ ưu tiên cửa trập để chỉnh theo tốc độ mong muốn. Hạ ISO xuống mức thấp nhất, có thể sử dụng thêm kính lọc nếu cần giảm sáng.

Hoàng hôn trên biển: 2 giây, kính lọc Polariser và ND Graduated.

Giờ bạn có thể thử nghiệm với “khoảnh khắc” kiểu mới với đủ các thể loại chứ không cứ gì phải là ảnh đem hay ảnh phong cảnh.

Nguyễn Hà
Theo Số Hoá